Mamy tylko jedną Ziemię,
a jej przyszłość zależy od każdego,
na pozór niewielkiego, ludzkiego działania,
zależy od każdego z nas.
Florian Plit
OD NAJMŁODSZYCH LAT
Z EKOLOGIĄ ZA PAN BRAT
Dzielnicowy program edukacji ekologicznej
Wstęp
Świat przyrody jest fascynujący, piękny i tajemniczy. Dostarcza nam on pozytywnych emocji oraz wzbudza zainteresowanie i podziw, wciąż odkrywamy go na nowo. Obcowanie z przyrodą daje spokój, co jest pewnym rodzajem terapii i dlatego już od najwcześniejszych lat życia człowieka należy tak kształtować jego sposób myślenia i zachowania, aby umiał o nią zadbać. W czasach gwałtownych zmian oraz szybkiego rozwoju cywilizacji pojęcia: ekologia, edukacja ekologiczna, ochrona środowiska nabierają coraz większego znaczenia. Zanieczyszczone powietrze, woda, gleba, obumierające drzewa, ginące zwierzęta – „wołają o pomoc”. Problem ten dotyczy wszystkich mieszkańców naszej Ziemi, dlatego też ochrona środowiska przyrodniczego jest koniecznością.
Dziecko w wieku przedszkolnym wchodzi w aktywne relacje ze swoim społecznym i przyrodniczym środowiskiem, nawiązuje żywy i silny kontakt z przyrodą, dlatego od najwcześniejszych lat należy rozpocząć już kształtowanie właściwej postawy człowieka wobec środowiska. Poznawanie przyrody, przeżywanie jej piękna i bogactwa, stwarzanie warunków bezpośredniego kontaktu z nią zapewnia dziecku bio-społeczny rozwój. Należy dostarczać mu możliwości poznawania przyrody poprzez aktywny i bezpośredni kontakt z nią i jej zjawiskami. Przedszkolak powinien obserwować, badać, eksperymentować. Dzięki temu stosunek dziecka do obiektów przyrodniczych, ekosystemów stanie się bardziej osobisty. Edukacja z zakresu ochrony oraz kształtowania środowiska człowieka powinna więc stanowić składową część działalności dydaktyczno –wychowawczej nauczyciela i rodziców.
Pracując w parciu o program ekologiczny „Od najmłodszych lat z ekologią za pan brat", mamy możliwość wprowadzić dzieci w świat najbliższego nam środowiska przyrodniczego. Program powinien zainspirować nauczycieli do stosowania nowatorskich form i metod pracy, a także integrowania poszczególnych obszarów edukacyjnych. Tematy oraz sposoby realizacji programu mają przede wszystkim pobudzić dzieci do samodzielnego działania, poszukiwania i myślenia. Głównym zadaniem podczas realizacji treści zawartych w tym programie jest, aby potrzeba poznania wynikała z zainteresowania samego dziecka. Poznawanie świata za pomocą działania i zmysłów jest dla niego sprawą naturalną. Gdy w wieku przedszkolnym wpoimy dzieciom umiłowanie przyrody, to będzie im ono towarzyszyć w ciągu całego życia.
Założenia programu
Dzieci są aktywnymi obserwatorami tego, co się wokół nich dzieje i nie mają jeszcze wykształconych złych przyzwyczajeń. Nabywanie przez dziecko świadomości ekologicznej, odpowiedzialnego działania na rzecz ochrony i poprawy środowiska człowieka, wymaga systematycznego i celowego działania nauczyciela.
Program „Od najmłodszych lat z ekologią za pan brat" przeznaczony jest dla dzieci w wieku 5-6 lat, uczęszczających do wolskich przedszkoli w roku szkolnym 2020/2021.
Zawarte w programie treści zostały podzielone na propozycje/tematykę działań planowanych w kolejnych miesiącach. Mogą być one jednak realizowane w dowolnej kolejności i modyfikowane przez nauczycieli, którzy zechcą wnieść do niego własne pomysły. Należy umożliwić dzieciom, na różnych poziomach, poszerzanie i pogłębianie wiadomości zgodnie z ich wzrastającymi możliwościami intelektualno – percepcyjnymi. Dobierać metody i formy w taki sposób, aby zajęcia i podejmowane działania były ciekawe, pobudzały do myślenia, poszukiwania, a przede wszystkim do działania.
Założenia oraz proponowane działania w programie „Od najmłodszych lat z ekologią za pan brat" są zgodne z podstawą programową wychowania przedszkolnego zawartą w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r.
Cele główne:
- Rozbudzanie u dzieci zainteresowań przyrodniczych; dostrzeganie i poznawanie piękna otaczającej nas przyrody;
- Kształtowanie i podejmowanie działań na rzecz ochrony środowiska w tym kształtowanie postawy ekologicznej;
- Poszerzenie oferty dydaktycznej wolskich oddziałów przedszkolnych;
- Integrowanie wolskich środowisk oświatowych.
Cele szczegółowe programu:
- Uświadomienie znaczenia i piękna otaczającego środowiska naturalnego;
- Zdobywanie, pogłębianie i utrwalanie wiadomości na temat życia roślin i zwierząt;
- Rozwijanie poczucia troski i odpowiedzialności o obecną i przyszłą jakość życia (stan środowiska przyrodniczego) na Ziemi;
- Aktywne uczestnictwo w poznawaniu przyrody poprzez bezpośrednią obserwację, eksperymentowanie, poszukiwanie; formułowanie wniosków i spostrzeżeń;
- Zapoznanie z przyczynami i skutkami zanieczyszczenia środowiska (wód, powietrza, gleby);
- Zapoznanie z zasadami i sposobami ochrony środowiska przyrodniczego (i rozumienie konieczności ich przestrzegania);
- Włączanie w akcje i działania proekologiczne;
- Kształtowanie właściwych nawyków (oszczędzanie wody, energii, segregowanie odpadów – w celu recyklingu, itp.);
- Wdrażanie do podejmowania działań ekologicznych w najbliższym otoczeniu i we własnym życiu;
- Stwarzanie możliwości oddziaływania poprzez edukację dzieci na inne osoby (członków rodzin dzieci, innych ludzi);
- Poszerzanie zasobu słownictwa o znaczeniu przyrodniczo-ekologicznym;
- Wdrażanie do wyrażania swojego rozumienia świata, zjawisk i rzeczy znajdujących się w najbliższym otoczeniu za pomocą komunikatów werbalnych i pozawerbalnych: tańca, ruchu, impresji plastycznych, technicznych, teatralnych;
- Wspieranie wszechstronnego rozwoju dziecka.
Warunki realizacji programu:
Zajęcia z edukacji ekologicznej powinny odbywać się cyklicznie - jeden raz w tygodniu (w wyznaczonym na stałe dniu).
Formy i metody realizacji programu:
- Zadania praktyczno-badawcze (sadzenie i pielęgnacja roślin – np. w kąciku przyrody w sali, ogrodzie przedszkolnym);
- Gry i zabawy dydaktyczne w terenie;
- Wyjścia i wycieczki (park, las, różne instytucje np. Muzeum Jeździectwa i Łowiectwa);
- Organizowanie spotkań z ekspertami (przedstawicielami instytucji), których praca związana jest ze środowiskiem przyrodniczym i jej ochroną;
- Przekazy literackie: opowiadanie, wiersze itp.;
- Zabawy tematyczne, dydaktyczne, badawcze, eksperymenty;
- Pogadanki, dyskusje, „burza mózgów”;
- Zabawy i zajęcia o tematyce przyrodniczej i ekologicznej z wykorzystaniem środków multimedialnych (filmy, tablica interaktywna, różnego rodzaju programy komputerowe, magiczny dywan - podłoga interaktywna, itp.);
- Zabawy z piosenką o treści ekologicznej, przyrodniczej;
- Udział w ogólnopolskich akcjach i działaniach na rzecz ochrony środowiska;
- Promowanie przez przedszkola działań na rzecz ochrony środowiska np. poprzez przygotowywanie i prezentację przedstawień o treści przyrodniczej i ekologicznej; (np. dla dzieci z innych przedszkoli szkół, rodziców);
- Przygotowywanie i umieszczanie w widocznych miejscach tzw. EKO – plakatów, stworzenie EKO – kącików/ EKO- tablic;
- Przygotowywanie konkursów dla dzieci o tematyce przyrodniczej i ekologicznej;
- Spotkania, warsztaty, szkolenia dla nauczycieli realizujących program;
- Fotorelacje placówek z realizacji programu na stronach Urzędu Dzielnicy Wola oraz własnych;
- Realizacja projektu badawczego „Ekologia”;
- Zorganizowanie wewnątrzprzedszkolnych konkursów dla dzieci i rodziców: plastycznych, recytatorskich, wokalnych w dowolnym terminie (do wyboru);
- „Ekologiczna choinka” w Urzędzie Dzielnicy Wola – ekologiczne ozdoby choinkowe przygotowane przez dzieci z wolskich placówek oświatowych;
- „ Eko – moda na Balu Ekologa” – Powitanie Wiosny w OSIR;
- Dzielnicowy Konkurs Plastyczny „Coś ciekawego z materiału odpadowego” – kwiecień 2021;
- „Dzień Wolskiego Ekologa” – rejonowe zabawy terenowe podsumowujące realizację całorocznych działań (dyplom, odznaka „Wolski Ekolog”) – 21 maj 2021r.
Proponowane działania/tematyka |
Termin realizacji |
|
Cały rok szkolny |
|
Wrzesień |
|
Październik |
|
Listopad |
|
Grudzień |
|
Styczeń |
|
Luty |
|
Marzec |
|
Kwiecień |
|
Maj |
|
Czerwiec |
Obszar ewaluacji:
Ewaluacja pozwoli sprawdzić czy zamierzone cele zostały osiągnięte i czy podjęte działania przyniosły zamierzone efekty. Pozwoli to na wyciągnięcie wniosków oraz kontynuowanie i poszerzanie działań. W celu sprawdzenia skuteczności i przydatności realizacji programu dane do ewaluacji będą pozyskiwane poprzez:
- sprawozdania z placówek;
- bieżące fotorelacje z podjętych działań.